جایگاه فضاهای اوقات فراغتی تفکیک شد جنسیتی در برساخت هویت دختران: مطالعۀ بوستان نرگس قم

این مقاله بر مبنای مفهوم فضا، که به لحاظ اجتماعی با مفهوم قدرت ارتباط برقرار می کند، تدوین شده است. طراحی و برنامه ریزی فضاهای شهری، از جمله تفکیک های فضایی، در جهت کنترل و ادارۀ فضاهای عمومی صورت می گیرد که در کشور ما هدف از این کنترل، حفظ و بازنمایی هویت ایرانی و اسلامی شهرها و شهروندان است. برای پاسخ به این مسئله که استراتژی‌های فضایی بر اساس جنسیت- همچون ایجاد فضاهای تک‌جنسیتی اوقات فراغتی- چه جایگاهی در برساخت هویت شهروندان دارد، ناگزیر از توجه به تنوع مخاطبان فضاهای شهری هستیم. این پژوهش به روش مردم‌نگاری انجام شده و در آن از فنون مشاهده و مصاحبه بهره گرفته شده است. نمونۀ مورد مطالعه 15 نفر از مراجعه کنندگان بوستان نرگس هستند که در ردۀ سنی 15 تا 20 سال قرار دارند؛ هدف مقاله بررسی نقش و جایگاه بوستان های زنان در زندگی روزمره و هویت دختران است؛ در این مقاله این بوستان‌ها به عنوان بخشی از فضای شهری و در ارتباط با کلیت فضای اجتماعی در نظر گرفته  است. با استفاده از تحلیل مصاحبه ها، زندگی روزمرۀ دختران در فضاهای خصوصی و عمومی، نگرش آن‌ها درباره مفهوم جنسیت، و کنش آن‌ها بر اساس این مفهوم بررسی شد. عاملیت دختران در زمینۀ انتظام فضایی در سه گروه پذیرنده، سرکش یا مقاومت کننده و منتقد بازشناسی شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در طراحی فضاهای شهری جنسیتی به مدیریت تفاوت های اجتماعی و توجه به همۀ گروه های سنی، اجتماعی و فرهنگی نیاز وجود دارد.